Myanmar Proverbs

People often refer to old saying. often called proverbs. These quotations are repetition of someone else’s statement or thoughts. There are numerous Myanmar quotes throughout 1200 years of Myanmar language history.

တန်နှင့်အားကို လေးနှင့်မြှားကဲ့သို့ ညီအောင်လုပ်ပါ။

Adjust burden to strength, like arrow to bow.

မရဲသော်လည်း ပြေးခဲစေ။ Although cowardly be slow to run. - ပညာရှိအမျက် အပြင်မထွက်။ The anger of the prudent never shows. - စစ်မရောက်ခင် မြှားကုန်။ Arrows all gone before the battle begins. - သမင်မွေးရင်း ကျားစားရင်း။ As the doe gives birth to a fawn the tiger eats it. - စားရမှာလည်း သဲတရှပ်ရှပ်၊ လွှင့်ပစ်ရမှာကလည်း အဆီနဲ့ တဝင်းဝင်း။ As to eating it, will it is covered with grit; but as to throwing it away, well, it is rich and luscious. - စားရကံကြုံတော့ မုတ်ဆိိတ်ပျားစွဲ။ As you are fated to eat honey, bees swarm in your beard. - မသိလျှင်မေး၊ မစင်လျှင်ဆေး။ Ask when you don’t know, wash when you’re dirty. - ငါးစိမ်းမြင်၊ ငါးကင်ပစ်။ - သားသမီးမကောင်း မိဘခေါင်း။ Bad children? Blame the parents. - ဆင်ဖြူမျက်နှာ ဆင်မည်း မကြည့်ဝံ့။ The black elephant dare not look at the royal white elephant’s face. - ကျားကြောက်လို့ ရုှင်ကြီးကိုး၊ ရှင်ကြီး ကျားထက်ဆိုး။ Being afraid of the tiger he takes refuge with the lork Spirit, but the lord Spirit is worse than the tiger. - ကျားကြီးတေ့ာ ခြေရာကြီး။ The bigger the tiger, the bigger the pug-marks. - ကြက်ကန်း ဆန်အိုးတိုး။ A blind fowl came upon the rice-pot . - မျက်ကန်းတစ်ဆေမကြောက်။ The blind man is not afraid of ghosts. - သမီးတစ်ကောင် နွားတစ်ထောင်။ The care of one daughter equals that of a thousand cattle. - တောမီးလောင် တောကြောင် လက်ခမောင်းခတ်။ The cat jumps with joy when the forest is on fire. - ရွှေနားကပ်ရောင်ကြောင့် ပါးပြောင်။ Cheeks shinning because of gold earrings. - ခု ရေတွင်းတူး၊ ခု ရေကြည်သောက်၍ မရ။ Clear water cannot be obtained from a well that has just been dug. - ကြက်မတွန်၍ မိုးမလင်း၊ ကြက်ဖတွန်မှ မိုးလင်းသည်။ Day will not break for a hen’s cackle; it will break only for a cock’s crow. - အရင်လို အနှေးဖြစ်။ Desire for haste is delay - တောင်းစုတ် ပလုံးစုတ်သာ ပစ်ရိုးထုံးစံ ရှိသည်။ သားဆိုးသမီးဆိုးကို ပစ်ရိုးထုံးစံမရှိ။ Discard only bad baskets and punnets, not bad sons and daughters. - မယားနဲ့နွား မသနားနဲ့။ Do not spare a bullock or a wife. - ကံယုုံ၍ ဆူးပုံမနင်းနဲ့။ Do not tread on a heap of thorns because you have faith in you karma. - တစ်တက်စားလည်း ကြက်သွန်၊ နှစ်တက်စားလည်းကြက်သွန်။ - နူရာ ဝဲစွဲ။ Eczema comes on the teprous place. - တောက်မည့်မီးခဲ တရဲရဲ။ An ember about to blaze glows brightly. - ငွေမရှိ စကားမတည်။ Empty pockets, empty promises. - ပျက်အစဉ် ပြင်ခဏ။ An error may go on for ever, but it can be set right in a moment. - မချစ်သော်လည်း အောင့်ကာနမ်း၊ နမ်းသော်လည်း ပင့်သက်ရှူ။ Even if you do not love him (her), hold your breath and kiss him (her), even if yor do not kiss him (her), heave a sigh. - ကျားရှေ့ မှောက်ရက်လဲ။ Falling face downwards in the front of the tiger. - ခြင်းကြားနဲ့ ရေသယ်။ Fetching water in an open wicker basket. - ဆင်ပါးစပ် နှမ်းပက်။ Flipping sesamum seeds into an elephant’s mouth. - အကွပ်မရှိကြမ်း ပရမ်းပတာ။ A floor which has no binding is in disorder. - ခွေးကလေး အရောဝင်တော့ ပါးလျက် နားလျက်။ Fondle a dog and it will lick your face. - နောင်ခါလာ နောင်ခါစျေး။ The future price will be fixed in the future; sell it at the current price. - လယ်ထွန်သွား နွားမေ့။ Going to plough and forgetting the catte. - အစကောင်းမှ အနှောင်းသေချာ။ A good beginning ensures a satisfactory ending. - သစ်တစ်ပင်ကောင်း ငှက်တစ်သောင်းနားနိုင်။ A good tree can lodge ten thousand birds. - ကျွန်းကိုင်းမှီ ကိုင်းကျွန်းမှီ။ Grass depends on the island, the island on the grass. - အလိုကြီးက အရနည်း။ Great desire obtains little. - အိမ်သာလို့ ဧည့်လာ။ Guests only come to a happy house. - bones because he wants flesh. He asked for - He breathes through someone else’s nose. အသားလိုလို့ အရိုးတောင်း။ - He calls her aunt only when her cucumber fruits. သူများနှာခေါင်းပေါက်နဲ့ အသက်ရှု။ - He climbs up the pole of the morquee to show his alms-giving. ဘူးသီးသီးလို့ အရီးတော်။ - He does not catch the monitor lizard and he has lost his chopper. အလှူ့ရှင်မှန်းသိအောင် မဏ္ဍပ်တိုင်တက်ပြ။ - He dropped a fish-hook whenever the fish sent up bubbles (expecting to catch it). ဖွတ်မရ ဓားမဆုံး။ - He leans on a white elephant and sucks sugar-cane. ငါးပွက်ရာ ငါးစာချ။ - He lives in the bushes but ဆင်ဖြူတော်မှီ၍ ကြံစုပ်။ - လူနေချုံကြား စိတ်နေဘုံဖျား။ his spirits is in the heavens. - ကံမရှိ ဉာဏ်ရှိတိုင်းမွဲ။ He may be poor, however intelligent he may be, if he has no karma. - ကိုယ့်ငါးချဉ် ကိုယ်ချဉ်။ He praises the pickling of his own fish. - ကိုယ်စီးတဲ့မြင်း အထီးမှန်းအမမှန်း မသိ။ He rides without knowing whether it’s a stallion or mare. - ရွှေရှိမှ အမျိုးတော်။ He tries to establish relationship with a person only when the person has gold. - ထိုင်နေတော့ အကောင်းသား၊ ထသွားမှ အကျိုးမှန်းသိ။ He was all right when he was sitting; only when he got up did I realize he was lame. - strong doesn’t talk. He who talks isn’t strong; he who’s - He would like to ride a difficult buffalo but hasn’t enough courage. လူပြောမသန်၊ လူသန်မပြော။ - His mouth say; “Buddha Buddha, “ but his hand acts contrariwise. မရဲဘဲ ကျွဲပြဲစီးချင်။ - Husband and wife are like tongue and teeth. ပါးစပ်က ဘုရား ဘုရား၊ လက်က ကားယား ကားယား။ - I have no money to pay the debt and no land abscond to. လင်နဲ့မယား လျှာနဲ့သွား။ - If a needle can pierce it don’t chop with an axe. ပေးစရာ ငွေမရှိ၊ ပြေးစရာ မြေမရှိ။ - If the beginning is good, the end must be perfect. အပ်ဖြင့် ထွင်း၍ရလျှင်၊ ပုဆိန်ဖြင့် မခုတ်ရ။ - If the cattle are scattered the tiger seizes him. အစကောင်းလျှင် အနှောင်းသေချာမည်။ - If the fire is greater the fire wins; if the water is greater the water wins. နွားကွဲလျှင် ကျားဆွဲမည်။ - If the thorn falls the leaf is pierced; if the leaf falls the leaf is pierced. မီးများ မီးနိုင်၊ ရေများ ရေနိုင်။ - If there is a question, there is also an answer. ဆူးပေါ်ဖက်ကျလျှင် ဖက်ပေါက်သည်။ ဖက်ပေါ်ဆူးကျလျှင် ဖက်ပေါက်သည်။ - If you carry the world” No” with you, you will never be poor even in old age. အမေးရှိလျှင် အဖြေရှိသည်။ - If you do not know, ask; if it not clean, wash. ဘူးတစ်လုံးဆောင် အိုတောင်မဆင်းရဲ။ - If you don’t believe me , ask my wife. မသိလျှင်မေး၊ မစင်လျှင်ဆေး။ - If you want to go fast, go the old road. မယုံရင် ငါ့မယားကိုမေး။ - If you desire is great you obtain little. အလျင်လို လမ်းအိုလိုက်။ - Ignorance is more troubles me than poverty. အလိုကြီးက အရနည်းသည်။ - In a basket it is the binding, in a man it is his clothes. မရှိတာထက် မသိထာခက်သည်။ - In a forest where there is no heart-wood the castor-oil plant rules. တောင်းမှာအကွပ်၊ လူမှာအဝတ်။ - In another’s eyes, but in his own eyes he sees no dirt. အနှစ်မရှိတဲ့တော ကြက်ဆူပင် မင်းမူ။ - In journeying at improper time, one step; in eating improper food, one mouthful is sufficient to course mishap. အခြားလူများ၏ မျက်ချေးကိုမြင်၍ ကိုယ့်မျက်ချေးကိုယ်မမြင်။ - It is for bird to fly and die; it is for man t5o scheme and die. အစားမတော် တစ်လုပ်၊အသွားမတော် တစ်လှမ်း။ - It’s like threading a dog’s crooked tail through a joint of bamboo. ငှက်သည် ပျံရင်းသေသည်။ လူသည် ကြံရင်းသေသည်။ - Just as the breeze carries the flower’s fragrance, so do men carry men’s news. ခွေးမြီးကောက် ကျည်တောက်စွပ်သလို။ - Just when he wants to cry you touch him. ပန်းသတင်း လေညှင်းဆောင် လူသတင်း လူချင်းဆောင်။ - Karma is the mother and karma is the father. ငိုချင်လျက် လက်တို့။ - Karma watches over your property; your intellig- ence watches over your life. ကံသာလျှင် အမိ၊ ကံသာလျှင် အဖ။ - A lazy man lies flat on his back, a lazy woman stretches out her legs. ဥစ္စာကံစောင့်၊ အသက်ဉာဏ်စောင့်။ - Let enmity stops short, but love lingers on. ယောက်ျားပျင်းတော့ ကျောခင်း၊ မိန်းမပျင်းတော့ ခြေဆင်း။ - Let them know about it but not see it. ချစ်စကို ရှည်စေ၊ မုန်းစကို တိုစေ။ - Like father and grandfather alike. သိတာသိစေ မမြင်စေနဲ့။ - Loss of good is one day spoiled; loss of a hrsband is a ruined life. ဘမျိုးဘိုးတုူ။ - A man does not lose his life if the time at which he is fated to die is not arrived. ကုန်ရှုံးတော့ တစ်ရက်၊ လင်ရှုံးတော့ တစ်သက်။ - The man from hell is not afraid of hot ashes. သေနေ့မစေ့သေးလျှင် မသေ။ - Mice cease to fear the cat ငရဲကလူ ပြာပူမကြောက်။ - ကြောင်အို ကြွက်မလေး။ when she is too old. - စိတ်ပေါင်းကိုယ်ခွာ။ Minds together, bodies apart. - လွန်ရင်ဘေး၊ တန်ရင်ဆေး။ Moderation is medicine, excess is peril. - ၀ါးလုံးခေါင်းထဲ လသာ။ The moon shinning in the hollow of the bamboo. - ငွေများ စကားနိုင်။ More money always wins the cause. - အမိမဲ့သား ရေနည်းငါး။ A motherless son is a fish in low water. - တံငါနားနီး တံငါ၊ မုဆိုးနားနီး မုဆိုး။ - မမှားသော ရှေ့နေ၊ မသေသော ဆေးသမား။ No lawyer is infallible, nor a doctor immortal. - လှေလှော်ရင်း တက်ကျိုး။ The oar broke while the boat was going. - သူခိုး အရိုးကမ်း။ Offering a sword-hilt to a thief. - နွားအို မြက်နုကြိုက်။ Old bullocks are partial to tender grass. - တစ်ခါသေဖူး ပျဉ်ဖိုးနားလည်။ Once you have died you know how to lay out the corpse. - သေမြေကြီး ရှင်ရွှေထီး။ One can but fall to earth or rise to the golden umbrella. - တစ်ယောက်ကောင်းက တစ်သောင်းဗိုလ်ခြေ ညက်ညက်ကြေ။ One capable many and a force of ten thousand was crushed. - တစ်နေ့တစ်လံ ပုဂံဘယ်ရွေ့။ - သေတစ်နေ့ မွေးတစ်နေ့။ One day to die, and one day to born. - မတစ်ထောင် တစ်ကောင်ဘွား။ One in a thousand mothers bears such sons. - အစားမတော်တစ်လုပ်၊ အသွားမတော် တစ်လှမ်း။ One mouthful of unsuitable food, one imprudent step may lead to peril. - အူမတောင့်မှ သီလစောင့်နိုင်မည်။ One needs a full stomach to keep the precepts. - နှမ်းတစ်စေ့နှင့် ဆီမဖြစ်နိုင်။ One seasum seed will not make oil. - အလကားရသည့်နွားကို သွားဖြဲမကြည့်သင့်။ - ကိုယ်ထင်လျှင် ခုတင်ရွှေနန်း။ One’s bed is a throne if one thinks to be so. - ကိုယ်ဝမ်းနာ ကိုယ်သာသိ။ Only the sufferer knows how his belly aches. - သူခိုးပြေးမှ ထိုးကွင်းထ။ Only when the thief has run away do the tatto spots show their power. - ပလိုင်းပေါက်နှင့် ဖားကောက်။ Picking up frogs with a perforated bag. - အမေကျော် တွေးတော်လွမ်း။ Pinning for the aunt rather than the mother. - ကျွဲပါးစောင်းတီး။ Playing a harp before a buffalo. - ကြိုးချင်းထား ကြိုးချင်းထိ၊ အိုးချင်းထား အိုးချင်းထိ။ Pot against pot, the pots will touch; ropes together, the ropes will tangle. - ဆင်ဖိုးထက် ချွန်းဖိုးကကြီး။ The price of the hook(goad) is greater than the prick of the elephant. - ဥစ္စာကံစောင့်။ Property is guarded by luck. - ခေါင်က မိုးယို။ Rain water leaks through the roof-top. - တစ်လှေတည်းစီး တစ်ခရီးတည်းသွား။ Riding on the same boat, going on the same journey. - မရောင်ရာ ဆီလူး။ Rubbing liniment on the unaffected spot. - ကျော်တော့လှေသူကြီး ညားတော့ လှေထိုးသား။ Said to be marrying a captain, she married a sailor. - ယုန်မရခင် သံပရာရှာ။ Searching for a lime before he gets the hare. - အပွေးမြင် အပင်သိ၊ အသွေးမြင် အသွင်သိ။ Seeing the bark you know the tree; seeing his expression you know his character. - ကြွက်မနိုင် ကျီမီးနဲ့ရှို့။ Setting fire to the grannary because one cannot beat the mice. - မွှေးလျှင်ပန်၊ နံလျှင်ပစ်။ She wears the flower when it has a sweet scent, but disards it when it has lost its scent. - ဆိတ်ဆိတ်နေ ထောင်တန်။ Silence is worth a thousand pieces of silver. - ယုန်ထောင် ကြောင်မိ။ The snare was set to catch a hare but the cat was caught. - အဖေထက် သားတစ်လကြီး။ The son is one month older than his father. - The stick falls on the sore. အနာပေါ် တုတ်ကျ။ - The strongest young bullock is only as strong as an old bullock with a broken leg. နွားပျိုသန်လှ နွားအိုပေါင်ကျိုးသလောက်ပဲ ဖြစ်သည်။ - ကြံသည် အစဉ်ချိုသော်လည်း လူသည် အစဉ် မချို။ Sugar-cane is sweet always, man only sometimes. - အရိပ်နေနေ၊ အခက်ချိုးချိုး။ Taking shelter in the shade of a tree and breaking off the branches. - ဘုန်းကြီးစာချ၊ မိကျောင်းမင်း ရေခင်းပြ။ Teaching a monk to read; showing an alligator king the water business. - အကျီစားသန်လျှင် ရန်ဖြစ်သည်။ Teasing eventually turns to quarrel. - ကြာကြာဝါးမယ့်သွား အရိုးကြည့်ရှောင်။ Teeth that are going to chew for a long time must aviod bones. - ပုပ်လျှင်ပေါ်၊ ဟုတ်လျှင်ကျော်။ A thing floats when it gets rotten; the news, if not true will not spread. - မသိသူကျော်သွား သိသူဖော်စား။ Those who are unaware walt over it, those who are aware unearth it and eat it. - မစားရတဲ့အမဲ သဲနှင့်ပက်။ Throwing sand at the meat he cannot eat. - သေချင်တဲ့ကျား တောပြောင်း။ The tiger who courts death moves to another jungle. - ကြောက်တတ်လျှင် ဝန်ကင်းသည်။ Timidity relieves one of responsibitity. - မရှိတာထက် မသိတာခက်။ To be ignorant is worse than being poor. - ကိုယ့်သေတွင်း ကိုယ်တူး။ To dig one’s grave with one’s own hands. - ဆရာများ သားသေ။ Too many doctors and the son dies. - ငါးသိုင်းများ ဟင်းဟုံ။ Too much carp makes the curry in stupid. - စကားများလျှင် အမှားပါမည်။ Too much talk will include errors. - မှန်ကင်းတစ်လှည့် ထင်းတစ်လှည်။ The top of a pinnade now, firewood soon. - ဖောင်ဆီးရင်း ရေငတ်။ Travelling by raft and yet thirsty. - ကျွန်ယုံတော့ တစ်လုံးကန်း၊ သားသမီးယုံတော့ စုံလုံးကန်း။ Trust a slave you lose an eye; trust your childrin you lose both. - သစ်မရခင် ၀ါးကူ။ Unitl timber is available, use bamboo as a girder. - ရွာနားကမြက် ရွာနွားမစား။ A village ox does not feed on village grass. - သဲထဲ ရေသွန်။ Water falling into sand. - ရွှေအကြောင်း ဖယောင်းသက်သေတည်။ Wax will show the quality of gold. - ဆင်ပိန်တော့ ကျွဲ။ When an elephant shrinks it’s still a buffalo. - စိန်ကောင်းကျောက်ကောင်း ရောင်းနေသည့် အခါ၌ ဆေးရိုးသည်က ကန့်လန့်ကန့်လန့်။ When diamonds are being sold, the tobacco-stalk verchant is in the way. - လုပ်စားတော့ မိုးခေါင်၊ ခိုးစားတော့ ခွေးဟောင်။ When I work for my living the rains are sconty, when I sted for my living the dogs bark. - ကိုယ်မချိ အမိသော်လည်း သားတော်ခဲ။ When in agony a mother will even deny being related to her son. - အနာမသိ ဆေးမရှိ။ When the disease is not known there is no remedy. - အားမတန် မာန်လျှော့။ When your strength is not sufficient, humble yourself. - အမေးရှိလျှင် အဖြေရှိရမည်။ Where there is a question, there must be an answer. - မြွေပူရာ ကင်းမှောင့်။ While being troubled by snakes, he is harassed by centipedes. - ငါးခုံးမတစ်ကောင်ကြောင့် တစ်လှေလုံးပုပ်။ The whole boat is putrid because of a single carp. - မိန်းမတို့အိန္ဒြ ရွှေပေး၍မရ။ A woman’s modesty cannot be bought with gold. - အသက်တစ်ရာမနေရသော်လည်း အမှုတစ်ရာတွေ့ရ။ You will face a hundred peoblems in your lifetime though you may not live that long. -

တန်နှင့်အားကို လေးနှင့်မြှားကဲ့သို့ ညီအောင်လုပ်ပါ။ Adjust burden to strength, like arrow to bow. - မရဲသော်လည်း ပြေးခဲစေ။ Although cowardly be slow to run. - ပညာရှိအမျက် အပြင်မထွက်။ The anger of the prudent never shows. - စစ်မရောက်ခင် မြှားကုန်။ Arrows all gone before the battle begins. - သမင်မွေးရင်း ကျားစားရင်း။ As the doe gives birth to a fawn the tiger eats it. - စားရမှာလည်း သဲတရှပ်ရှပ်၊ လွှင့်ပစ်ရမှာကလည်း အဆီနဲ့ တဝင်းဝင်း။ As to eating it, will it is covered with grit; but as to throwing it away, well, it is rich and luscious. - As you are fated to eat honey, bees swarm in your beard. စားရကံကြုံတော့ မုတ်ဆိိတ်ပျားစွဲ။ - မသိလျှင်မေး၊ မစင်လျှင်ဆေး။ Ask when you don’t know, wash when you’re dirty. - ငါးစိမ်းမြင်၊ ငါးကင်ပစ်။ At the sight of fresh fish away goes the roast. - သားသမီးမကောင်း မိဘခေါင်း။ Bad children? Blame the parents. - ဆင်ဖြူမျက်နှာ ဆင်မည်း မကြည့်ဝံ့။ The black elephant dare not look at the royal white elephant’s face. - ကျားကြောက်လို့ ရုှင်ကြီးကိုး၊ ရှင်ကြီး ကျားထက်ဆိုး။ Being afraid of the tiger he takes refuge with the lork Spirit, but the lord Spirit is worse than the tiger. - ကျားကြီးတေ့ာ ခြေရာကြီး။ The bigger the tiger, the bigger the pug-marks. - ကြက်ကန်း ဆန်အိုးတိုး။ A blind fowl came upon the rice-pot . - မျက်ကန်းတစ်ဆေမကြောက်။ The blind man is not afraid of ghosts. - သမီးတစ်ကောင် နွားတစ်ထောင်။ The care of one daughter equals that of a thousand cattle. - The cat jumps with joy when the forest is on fire. တောမီးလောင် တောကြောင် လက်ခမောင်းခတ်။ - ရွှေနားကပ်ရောင်ကြောင့် ပါးပြောင်။ Cheeks shinning because of gold earrings. - ခု ရေတွင်းတူး၊ ခု ရေကြည်သောက်၍ မရ။ Clear water cannot be obtained from a well that has just been dug. - ကြက်မတွန်၍ မိုးမလင်း၊ ကြက်ဖတွန်မှ မိုးလင်းသည်။ Day will not break for a hen’s cackle; it will break only for a cock’s crow. - အရင်လို အနှေးဖြစ်။ Desire for haste is delay. - တောင်းစုတ် ပလုံးစုတ်သာ ပစ်ရိုးထုံးစံ ရှိသည်။ သားဆိုးသမီးဆိုးကို ပစ်ရိုးထုံးစံမရှိ။ Discard only bad baskets and punnets, not bad sons and daughters. - မယားနဲ့နွား မသနားနဲ့။ Do not spare a bullock or a wife. - ကံယုုံ၍ ဆူးပုံမနင်းနဲ့။ Do not tread on a heap of thorns because you have faith in you karma. - တစ်တက်စားလည်း ကြက်သွန်၊ နှစ်တက်စားလည်းကြက်သွန်။ Eat a section of garlic; you smell of garlic. Eat two sections; you smell the same. - နူရာ ဝဲစွဲ။ Eczema comes on the teprous place. - တောက်မည့်မီးခဲ တရဲရဲ။ An ember about to blaze glows brightly. - ငွေမရှိ စကားမတည်။ Empty pockets, empty promises. - ပျက်အစဉ် ပြင်ခဏ။ An error may go on for ever, but it can be set right in a moment. - မချစ်သော်လည်း အောင့်ကာနမ်း၊ နမ်းသော်လည်း ပင့်သက်ရှူ။ Even if you do not love him (her), hold your breath and kiss him (her), even if yor do not kiss him (her), heave a sigh. - ကျားရှေ့ မှောက်ရက်လဲ။ Falling face downwards in the front of the tiger. - ခြင်းကြားနဲ့ ရေသယ်။ Fetching water in an open wicker basket. - ဆင်ပါးစပ် နှမ်းပက်။ Flipping sesamum seeds into an elephant’s mouth. - အကွပ်မရှိကြမ်း ပရမ်းပတာ။ A floor which has no binding is in disorder. - ခွေးကလေး အရောဝင်တော့ ပါးလျက် နားလျက်။ Fondle a dog and it will lick your face. - နောင်ခါလာ နောင်ခါစျေး။ The future price will be fixed in the future; sell it at the current price. - လယ်ထွန်သွား နွားမေ့။ Going to plough and forgetting the catte. - အစကောင်းမှ အနှောင်းသေချာ။ A good beginning ensures a satisfactory ending. - သစ်တစ်ပင်ကောင်း ငှက်တစ်သောင်းနားနိုင်။ A good tree can lodge ten thousand birds. - ကျွန်းကိုင်းမှီ ကိုင်းကျွန်းမှီ။ Grass depends on the island, the island on the grass. - အလိုကြီးက အရနည်း။ Great desire obtains little. - အိမ်သာလို့ ဧည့်လာ။ Guests only come to a happy house. - အသားလိုလို့ အရိုးတောင်း။ He asked for bones because he wants flesh. - သူများနှာခေါင်းပေါက်နဲ့ အသက်ရှု။ He breathes through someone else’s nose. - ဘူးသီးသီးလို့ အရီးတော်။ He calls her aunt only when her cucumber fruits. - အလှူ့ရှင်မှန်းသိအောင် မဏ္ဍပ်တိုင်တက်ပြ။ He climbs up the pole of the morquee to show his alms-giving. - ဖွတ်မရ ဓားမဆုံး။ - ငါးပွက်ရာ ငါးစာချ။ He dropped a fish-hook whenever the fish sent up bubbles (expecting to catch it). - ဆင်ဖြူတော်မှီ၍ ကြံစုပ်။ He leans on a white elephant and sucks sugar-cane. - လူနေချုံကြား စိတ်နေဘုံဖျား။ He lives in the bushes but his spirits is in the heavens. - ကံမရှိ ဉာဏ်ရှိတိုင်းမွဲ။ He may be poor, however intelligent he may be, if he has no karma. - ကိုယ့်ငါးချဉ် ကိုယ်ချဉ်။ He praises the pickling of his own fish. - ကိုယ်စီးတဲ့မြင်း အထီးမှန်းအမမှန်း မသိ။ He rides without knowing whether it’s a stallion or mare. - ရွှေရှိမှ အမျိုးတော်။ He tries to establish relationship with a person only when the person has gold. - ထိုင်နေတော့ အကောင်းသား၊ ထသွားမှ အကျိုးမှန်းသိ။ He was all right when he was sitting; only when he got up did I realize he was lame. - လူပြောမသန်၊ လူသန်မပြော။ He who talks isn’t strong; he who’s strong doesn’t talk. - မရဲဘဲ ကျွဲပြဲစီးချင်။ He would like to ride a difficult buffalo but hasn’t enough courage. - ပါးစပ်က ဘုရား ဘုရား၊ လက်က ကားယား ကားယား။ His mouth say; “Buddha Buddha, “ but his hand acts contrariwise. - လင်နဲ့မယား လျှာနဲ့သွား။ Husband and wife are like tongue and teeth. - ပေးစရာ ငွေမရှိ၊ ပြေးစရာ မြေမရှိ။ I have no money to pay the debt and no land abscond to. - အပ်ဖြင့် ထွင်း၍ရလျှင်၊ ပုဆိန်ဖြင့် မခုတ်ရ။ If a needle can pierce it don’t chop with an axe. - အစကောင်းလျှင် အနှောင်းသေချာမည်။ - နွားကွဲလျှင် ကျားဆွဲမည်။ If the cattle are scattered the tiger seizes him. - မီးများ မီးနိုင်၊ ရေများ ရေနိုင်။ If the fire is greater the fire wins; if the water is greater the water wins. - ဆူးပေါ်ဖက်ကျလျှင် ဖက်ပေါက်သည်။ ဖက်ပေါ်ဆူးကျလျှင် ဖက်ပေါက်သည်။ If the thorn falls the leaf is pierced; if the leaf falls the leaf is pierced. - အမေးရှိလျှင် အဖြေရှိသည်။ - ဘူးတစ်လုံးဆောင် အိုတောင်မဆင်းရဲ။ If you carry the world” No” with you, you will never be poor even in old age. - မသိလျှင်မေး၊ မစင်လျှင်ဆေး။ If you do not know, ask; if it not clean, wash. - မယုံရင် ငါ့မယားကိုမေး။ If you don’t believe me , ask my wife. - အလျင်လို လမ်းအိုလိုက်။ If you want to go fast, go the old road. - အလိုကြီးက အရနည်းသည်။ If you desire is great you obtain little. - မရှိတာထက် မသိထာခက်သည်။ Ignorance is more troubles me than poverty. - တောင်းမှာအကွပ်၊ လူမှာအဝတ်။ In a basket it is the binding, in a man it is his clothes. - အနှစ်မရှိတဲ့တော ကြက်ဆူပင် မင်းမူ။ In a forest where there is no heart-wood the castor-oil plant rules. - အခြားလူများ၏ မျက်ချေးကိုမြင်၍ ကိုယ့်မျက်ချေးကိုယ်မမြင်။ In another’s eyes, but in his own eyes he sees no dirt. - အစားမတော် တစ်လုပ်၊ အသွားမတော် တစ်လှမ်း။ In journeying at improper time, one step; in eating improper food, one mouthful is sufficient to course mishap. - ငှက်သည် ပျံရင်းသေသည်။ လူသည် ကြံရင်းသေသည်။ It is for bird to fly and die; it is for man t5o scheme and die. - ခွေးမြီးကောက် ကျည်တောက်စွပ်သလို။ It’s like threading a dog’s crooked tail through a joint of bamboo. - ပန်းသတင်း လေညှင်းဆောင် လူသတင်း လူချင်းဆောင်။ Just as the breeze carries the flower’s fragrance, so do men carry men’s news. - ငိုချင်လျက် လက်တို့။ Just when he wants to cry you touch him. - ကံသာလျှင် အမိ၊ ကံသာလျှင် အဖ။ Karma is the mother and karma is the father. - ဥစ္စာကံစောင့်၊ အသက်ဉာဏ်စောင့်။ Karma watches over your property; your intellig- ence watches over your life. - ယောက်ျားပျင်းတော့ ကျောခင်း၊ မိန်းမပျင်းတော့ ခြေဆင်း။ A lazy man lies flat on his back, a lazy woman stretches out her legs. - ချစ်စကို ရှည်စေ၊ မုန်းစကို တိုစေ။ Let enmity stops short, but love lingers on. - သိတာသိစေ မမြင်စေနဲ့။ Let them know about it but not see it. - ဘမျိုးဘိုးတုူ။ Like father and grandfather alike. - ကုန်ရှုံးတော့ တစ်ရက်၊ လင်ရှုံးတော့ တစ်သက်။ Loss of good is one day spoiled; loss of a hrsband is a ruined life. - သေနေ့မစေ့သေးလျှင် မသေ။ A man does not lose his life if the time at which he is fated to die is not arrived. - ငရဲကလူ ပြာပူမကြောက်။ The man from hell is not afraid of hot ashes. - ကြောင်အို ကြွက်မလေး။ Mice cease to fear the cat when she is too old. - စိတ်ပေါင်းကိုယ်ခွာ။ Minds together, bodies apart. - လွန်ရင်ဘေး၊ တန်ရင်ဆေး။ Moderation is medicine, excess is peril. - ၀ါးလုံးခေါင်းထဲ လသာ။ The moon shinning in the hollow of the bamboo. - ငွေများ စကားနိုင်။ More money always wins the cause. - အမိမဲ့သား ရေနည်းငါး။ A motherless son is a fish in low water. - တံငါနားနီး တံငါ၊ မုဆိုးနားနီး မုဆိုး။ Near a fisherman one is a fisherman; near a hunter a hunter. - မမှားသော ရှေ့နေ၊ မသေသော ဆေးသမား။ No lawyer is infallible, nor a doctor immortal. - လှေလှော်ရင်း တက်ကျိုး။ The oar broke while the boat was going. - သူခိုး အရိုးကမ်း။ Offering a sword-hilt to a thief. - နွားအို မြက်နုကြိုက်။ Old bullocks are partial to tender grass. - တစ်ခါသေဖူး ပျဉ်ဖိုးနားလည်။ Once you have died you know how to lay out the corpse. - သေမြေကြီး ရှင်ရွှေထီး။ One can but fall to earth or rise to the golden umbrella. - တစ်ယောက်ကောင်းက တစ်သောင်းဗိုလ်ခြေ ညက်ညက်ကြေ။ One capable many and a force of ten thousand was crushed. - တစ်နေ့တစ်လံ ပုဂံဘယ်ရွေ့။ One day, six feet, where will Bagan move to ? - သေတစ်နေ့ မွေးတစ်နေ့။ One day to die, and one day to born. - မတစ်ထောင် တစ်ကောင်ဘွား။ One in a thousand mothers bears such sons. - အစားမတော်တစ်လုပ်၊ အသွားမတော် တစ်လှမ်း။ One mouthful of unsuitable food, one imprudent step may lead to peril. - အူမတောင့်မှ သီလစောင့်နိုင်မည်။ One needs a full stomach to keep the precepts. - နှမ်းတစ်စေ့နှင့် ဆီမဖြစ်နိုင်။ One seasum seed will not make oil. - အလကားရသည့်နွားကို သွားဖြဲမကြည့်သင့်။ One should not open the mouth for a presentation cow and look at the teeth. - ကိုယ်ထင်လျှင် ခုတင်ရွှေနန်း။ One’s bed is a throne if one thinks to be so. - ကိုယ်ဝမ်းနာ ကိုယ်သာသိ။ Only the sufferer knows how his belly aches. - သူခိုးပြေးမှ ထိုးကွင်းထ။ Only when the thief has run away do the tatto spots show their power. - ပလိုင်းပေါက်နှင့် ဖားကောက်။ - အမေကျော် တွေးတော်လွမ်း။ Pinning for the aunt rather than the mother. - ကျွဲပါးစောင်းတီး။ Playing a harp before a buffalo. - ကြိုးချင်းထား ကြိုးချင်းထိ၊ အိုးချင်းထား အိုးချင်းထိ။ Pot against pot, the pots will touch; ropes together, the ropes will tangle. - ဆင်ဖိုးထက် ချွန်းဖိုးကကြီး။ The price of the hook(goad) is greater than the prick of the elephant. - Rain water leaks through the roof-top. Property is guarded by luck. ဥစ္စာကံစောင့်။ - Riding on the same boat, going on the same journey. ခေါင်က မိုးယို။ - Rubbing liniment on the unaffected spot. တစ်လှေတည်းစီး တစ်ခရီးတည်းသွား။ - Said to be marrying a captain, she married a sailor. မရောင်ရာ ဆီလူး။ - Searching for a lime before he gets the hare. ကျော်တော့လှေသူကြီး ညားတော့ လှေထိုးသား။ - Seeing the bark you know the tree; seeing his expression you know his character. ယုန်မရခင် သံပရာရှာ။ - Setting fire to the grannary because one cannot beat the mice. အပွေးမြင် အပင်သိ၊ အသွေးမြင် အသွင်သိ။ - She wears the flower when it has a sweet scent, but disards it when it has lost its scent. ကြွက်မနိုင် ကျီမီးနဲ့ရှို့။ - Silence is worth a thousand pieces of silver. မွှေးလျှင်ပန်၊ နံလျှင်ပစ်။ - The snare was set to catch a hare but the cat was caught. ဆိတ်ဆိတ်နေ ထောင်တန်။ - The son is one month older than his father. ယုန်ထောင် ကြောင်မိ။ - The stick falls on the sore. အဖေထက် သားတစ်လကြီး။ - Store up the water while it rains. အနာပေါ် တုတ်ကျ။ - နွားပျိုသန်လှ နွားအိုပေါင်ကျိုးသလောက်ပဲ ဖြစ်သည်။ The strongest young bullock is only as strong as an old bullock with a broken leg. - ကြံသည် အစဉ်ချိုသော်လည်း လူသည် အစဉ် မချို။ Sugar-cane is sweet always, man only sometimes. - အရိပ်နေနေ၊ အခက်ချိုးချိုး။ Taking shelter in the shade of a tree and breaking off the branches. - ဘုန်းကြီးစာချ၊ မိကျောင်းမင်း ရေခင်းပြ။ Teaching a monk to read; showing an alligator king the water business. - အကျီစားသန်လျှင် ရန်ဖြစ်သည်။ Teasing eventually turns to quarrel. - ကြာကြာဝါးမယ့်သွား အရိုးကြည့်ရှောင်။ Teeth that are going to chew for a long time must aviod bones. - ပုပ်လျှင်ပေါ်၊ ဟုတ်လျှင်ကျော်။ A thing floats when it gets rotten; the news, if not true will not spread. - မသိသူကျော်သွား သိသူဖော်စား။ Those who are unaware walt over it, those who are aware unearth it and eat it. - မစားရတဲ့အမဲ သဲနှင့်ပက်။ Throwing sand at the meat he cannot eat. - သေချင်တဲ့ကျား တောပြောင်း။ The tiger who courts death moves to another jungle. - ကြောက်တတ်လျှင် ဝန်ကင်းသည်။ Timidity relieves one of responsibitity. - မရှိတာထက် မသိတာခက်။ To be ignorant is worse than being poor. - ကိုယ့်သေတွင်း ကိုယ်တူး။ - ဆရာများ သားသေ။ Too many doctors and the son dies. - ငါးသိုင်းများ ဟင်းဟုံ။ Too much carp makes the curry in stupid. - စကားများလျှင် အမှားပါမည်။ Too much talk will include errors. - မှန်ကင်းတစ်လှည့် ထင်းတစ်လှည်။ The top of a pinnade now, firewood soon. - ဖောင်ဆီးရင်း ရေငတ်။ Travelling by raft and yet thirsty. - ကျွန်ယုံတော့ တစ်လုံးကန်း၊ သားသမီးယုံတော့ စုံလုံးကန်း။ Trust a slave you lose an eye; trust your childrin you lose both. - သစ်မရခင် ၀ါးကူ။ Unitl timber is available, use bamboo as a girder. - ရွာနားကမြက် ရွာနွားမစား။ - သဲထဲ ရေသွန်။ Water falling into sand. - ရွှေအကြောင်း ဖယောင်းသက်သေတည်။ Wax will show the quality of gold. - ဆင်ပိန်တော့ ကျွဲ။ When an elephant shrinks it’s still a buffalo. - စိန်ကောင်းကျောက်ကောင်း ရောင်းနေသည့် အခါ၌ ဆေးရိုးသည်က ကန့်လန့်ကန့်လန့်။ When diamonds are being sold, the tobacco-stalk verchant is in the way. - လုပ်စားတော့ မိုးခေါင်၊ ခိုးစားတော့ ခွေးဟောင်။ When I work for my living the rains are sconty, when I sted for my living the dogs bark. - ကိုယ်မချိ အမိသော်လည်း သားတော်ခဲ။ When in agony a mother will even deny being related to her son. - အနာမသိ ဆေးမရှိ။ When the disease is not known there is no remedy. - အားမတန် မာန်လျှော့။ When your strength is not sufficient, humble yourself. - အမေးရှိလျှင် အဖြေရှိရမည်။ Where there is a question, there must be an answer. - မြွေပူရာ ကင်းမှောင့်။ While being troubled by snakes, he is harassed by centipedes. - ငါးခုံးမတစ်ကောင်ကြောင့် တစ်လှေလုံးပုပ်။ The whole boat is putrid because of a single carp. - မိန်းမတို့အိန္ဒြ ရွှေပေး၍မရ။ A woman’s modesty cannot be bought with gold. - အသက်တစ်ရာမနေရသော်လည်း အမှုတစ်ရာတွေ့ရ။ You will face a hundred peoblems in your lifetime though you may not live that long. -

.

. - . - . - . - . REFERENCE & CREDIT TO:

• mmcfamily.org
• မြန်မာ-အင်္ဂလိပ်(စကားပုံများ) ဧဒင်ဘာသာပြန်အဖွဲ ့
• Lu Zoe (San Lwin)